TUNCELİ ilimize bağlı bir ilçedir.
Nüfus: 12957 kişi
Yüzölçümü: 709 km²
Mazgirt Tarihçesi
Eski ismine kaynaklarda rastlanmamakla birlikte halk dilinde “Mezingirt” diye anılır. Urartularda, Gert kelimesi şehir anlamına gelir. “Büyük Şehir”, ”Büyük Ormanlık” anlamında kullanılmıştır. M.Ö. 9. yüzyılda yöreye hâkim olan Urartular tarafından konduğu tahmin edilmektedir. Mazgirt coğrafi konumu nedeniyle en eski yerleşim yerlerinden biridir.
İlçenin tarihi, Tunç Çağı’na kadar gitmektedir. Bölge M.Ö. 2200’lerde Hurriler’in, M.Ö. 1375-1335 yıllarında Suriye›ye ilerleyen Hititlerin, Hitit Devleti yıkılıncada M.Ö. 9. yüzyılda Harput (Elazığ) yöresine hâkim olan Urartular’ın hâkimiyeti altına girmiştir. Mazgirt ve Bağın Kalesi, Urartular Dönemi’ne aittir. M.Ö. 560’larda Asur ve Urartu Devleti’ni yıkan Medler, Mazgirt dâhil tüm Tunceli yöresine hâkim oldular. M.Ö. 550’lerde Medler, Persler tarafından ortadan kaldırılınca bölge Persler’in hâkimiyetine geçmiştir.
Pers ordularının M.Ö. 334-332’de İskender karşısında aldığı yenilgiler sonucu Makedonya egemenliğine giren bölge daha sonra Parslar, Kapadokya Krallığı ve Romalılar arasında zaman zaman el değiştirmiştir. Uzun süre devam eden Roma İmparatorluğu hâkimiyetinin ardından imparatorluğun 395’te Doğu Kaleköy Kaya Mezarı ve Batı Roma olarak ikiye ayrılmasıyla Mazgirt, Bizans İmparatorluğu sınırları içerisinde kalmıştır. I. Kubat yönetiminde Sasani İmparatorluğu, 503 yılında Erzurum ve Diyarbakır’ı alınca Tunceli yöresi Sasani,Bizans ve Araplar arasında 1071 yılına dek sürekli el değiştirmiştir. 1115 yılında Harput Kalesi’ni alan Artukoğluları, Çubukoğluları’nın egemenliğine son verip Mazgirt ilçesi dâhil Tunceli’nin güney kısmının tümünü egemenlik altına almıştır. 1100-1200 yıllarında ise Mengüçler yöreye hâkim olmuştur. 1228 yılında Anadolu Selçuklu hükümdarı Alaattin Keykubat, Mengüçler’in egemenliğine son verince, ilçe Anadolu Selçuklu Devleti’nin egemenliğine girmiştir. Bağın (Dedebağ) köyü yakınında bulunan Bağın Kalesi, bu dönemde Selçukların denetiminde kalmıştır. Anadolu Selçuklu Devleti’nin, Moğollar’a yenilmesiyle 1243 yılında yöre Moğol hakimiyetine girmiştir. Bu dönemde birçok beylik ortaya çıkmıştır. 1300 yılında Akkoyunlular yöreye hâkim olmuş,1473 yılında Fatih Sultan Mehmet’in Akkoyunlular’ı Otlukbeli Savaşı’nda mağlup etmesinden sonra yöre, Osmanlılar’ın egemenliğine girmiştir. 1514 yılında Yavuz Sultan Selim’in Şah İsmail’i Çaldıran Savaşı’nda yenmesiyle yörede Osmanlı egemenliği pekişmiştir. Çemişgezek Beyi Pir Hüseyin Bey’in ölümünden sonra Mazgirt, 1520 yıllarında sancak haline getirilmiştir. Kanuni Sultan Süleyman’ın emriyle Pir Hüseyin Bey’in büyük oğlu Muhammet Bey, Mazgirt sancak beyliğine atanmış, bir yıl yöreyi yönettikten sonra vefat etmiştir.
Coğrafi Yapı
İlçe Munzur Dağları’nın uzantısı olan Kert Dağları üzerinde Mazgirt Kalesi eteğinde kurulmuştur. Rakımı 1400 metredir. Doğusunda Peri Suyu (Karakoçan ilçesi), batısında Munzur Suyu (Merkez ilçe), kuzeyinde Nazımiye ilçesi ve güneyinde ise Keban Baraj Gölü bulunmaktadır. Mazgirt güneyden kuzeye doğru sürekli yükselen tepe ve dağlardan meydana gelen bir ilçedir. İlçenin güneyini teşkil eden baraj gölü çevresi, ormanlık sahası bulunmayan ve küçük tepelerden meydana gelmiş tarıma elverişli bir alandır. Mazgirt ilçe merkezi ile Darıkent arasında bir şerit düşünülecek olursa, bu şeridin kuzey kısmının yüzey şekilleri güney kısmına göre daha dağlıktır. Bu bölümde büyük dağlara ve vadilere rastlanır. Bu bölge bitki örtüsü ve ormanlık alan bakımından güneye nazaran daha zengindir. İlçede ova yoktur. Göktepe ve Akpazar bucağı çevresinde bazı köylerin arazisi kısmen baraj gölü altında kalmıştır. Bu araziler, ilçenin en verimli arazisini oluşturur. İlçenin batısında bulunan Mazgirt Dağları, kuzeyindeki Simdantaş (Kırklar) Tepesi, Yeşilbaba ve Gögerik Tepesi yörenin başlıca dağlarıdır. Mazgirt, Tunceli’nin güneyinde yer alır. Kuzeyde il merkezi ve Nazimiye ilçesi, doğuda Karakoçan (Elazığ), güneyde Kovancılar (Elazığ), batıda Pertek ile çevrilidir. İlçe 709 km2 yüz ölçümüne sahiptir.
Köyleri
– AĞAÇARDI
– AKDÜVEN
– AKKAVAK
– AKTARLA
– AKYÜNLÜ
– ALANYAZI
– ALHAN
– ANITÇINAR
– ASLANYURDU
– AŞAĞITARLACIK
– AŞAĞIOYUMCA
– ATAÇINARI
– AVUNCA
– AYDINLIK
– AYVATLI
– BALKAN
– BEŞOLUK
– BEYLERMEZRAASI
– BULGURCULAR
– ÇATKÖY
– YUKARIOYUMCA
– YENİBUDAK
– YELDEĞEN
– YAZELİ
– YAŞAROĞLU
– TEMÜRTAHT
– SÜLÜNTAŞ
– SÖKÜCEK
– SARIKOÇ
– ÖZDEK
– ÖRSKÖY
– ÖRENİÇİ
– OYMADAL
– OTLUKAYA
– ORTAHARMAN
– ORTADURAK
– OBUZBAŞI
– OBRUKBAŞI
– KUŞHANE
– KUŞÇU
– KUŞAKLI
– KÖKLÜCE
– KOYUNUŞAĞI
– KOÇKUYUSU
– KIZILKALE
– KIZILCIK
– KEPEKTAŞI
– KAYACI
– KAVAKTEPE
– KARTUTAN
– KARŞIKONAK
– KARSAN
– KARAYUSUF
– KARABULUT
– KALEKÖY
– KALAYCI
– İSMAİLLİ
– İBİMAHMUT
– GÜNEYHARMAN
– GÜNEŞDERE
– GÜMÜŞGÜN
– GÜLEÇ
– GÖKTEPE
– GELİNPINAR
– GELİNCİK
– GEÇİTVEREN
– ELMALIK
– DOLUDİZGİN
– DOĞUCAK
– DOĞANLI
– DEMİRKAZIK
– DEMİRCİ
– DAZKAYA
– DAYILAR
– DANABURAN
– DALLIBEL
